Konunun anlaşılması açısından öncelikle hemoroid hastalığı ve sıklıkla kullanılan tedavi yöntemlerini kısaca hatırlayalım. Bilindiği gibi anal kanalda içi toplar damar ağı ile dolu olan yumuşak baloncuklar bulunur. Hemoroidal yastık adı verilen bu yapılar anal kanal kapandıktan sonra üstüne yatarak sıvı sızdırma, gaz kaçırma gibi sıkıntılı hadiselerin engellenmesine yardımcı olurlar. Ikınma ve zorlanmaya bağlı olarak yastık içindeki damar ağının genişlemesi ile hemoroidal yapılar büyür, ıkınma ve zorlanma devam ederse şişlikler anal kanaldan dışarı sarkar. Bunlar basur memelerini oluşturur.
İlaçlarla yapılan tedavilerde şikayetler azalır ancak basur memeleri kaybolmaz ve zamanla büyümeye devam eder. Ameliyat ile yapılan tedavilerde bu memeler kesilip alınır, dikişlerle yaralar kapatılır yada açık bırakılır. Yaraların iyileşmesi ile bir miktar sert esnemeyen skatris (nedbe) dokusu meydana gelir. Bu durum nadiren de olsa makat darlığına sebep olur. Cerrahi müdahale sonrası makat bölgesindeki yaralar büyük abdest yapma ihtiyacı nedeniyle temiz tutulamaz, yaralara pansuman yapma imkanı yoktur. İltihap, abse, kanama ve hematom gibi kommplikasyon riski yüksektir. Ayrıca ameliyat sonrası 2-3 hafta çok ızdıraplı geçer.
Ayakta uygulanabilen girişimsel tedavi yöntemlerinde değişik etkenler kullanılarak basur memeleri tahrip edilir ve yerine yine skatris dokusu oluşur. Burada oluşan skatris dokusu klasik cerrahi tedaviye göre çok azdır.
Makatın görevini yerine getirebilmesi için tamamen kapanması ve 4-5 cm çapına kadar genişleyebilmesi gereklidir. Oluşturulan skatris dokusu esneyemediğinden bu girişimler sonrası makatın esnekliği kısmen azalır. Özellikle birkaç defa tekrarlanan agresif cerrahi müdahaleler makatın daralmasına veya sızdırmasına sebep olabilmektedir. Bu nedenle cerrahiye alternatif olabilecek, makatta daralma, sızdırma gibi komplikasyonlara sebep olmayacak tedavi yöntemleri araştırılmış ve THD yöntemi ile tedavi geliştirilmiştir.
THD ameliyatı nasıl yapılır?
THD aslında ameliyattan çok bir girişimsel tedavi yöntemidir. Bu girişim ile yapılan basur tedavisinde keserek yapılan herhangi bir cerrahi işlem yoktur. Anal kanal içine sokulan bir doppler cihazı yardımı ile basur memelerine giden atar damarlar tek tek tespit edilir. Anal kanaldan girilerek tespit edilen damarlar 4-6 cm yukarıdan iç kısımda ayrı ayrı bağlanır. Dışarıdan görülebilen herhangi bir yara, dikiş vs. yoktur, açık yara olmadığından pansumana ihtiyaç duyulmaz. Bu girişim ile basura gelen kan akımının %80 i kesilince damar ağı içindeki basınç iyice düşer, basur memeleri büyük oranda küçülür. Belli bir süre sonra atrofi gelişerek memelerdeki küçülme daha belirgin ve kalıcı hale gelir. Basurda dışa sarkma fazla ise ek bir girişim yapılarak basur memeleri sirküler dikişlerle yukarı asılıp olması gereken yere tespit edilir. Bu işlemler sıklıkla genel anestezi altında yapılır. İhtiyaç duyulması halinde lokal anestezi ile uygulanması mümkündür. Damarların bağlandığı bölgede ağrı sinirlerinin olmaması nedeniyle işlemden sonra 3-4 saatlik bir aşırı tuvalet gelmiş hissi ve rahatsızlık duygusu olur. Ağrı ve rahatsızlık hissi uygulanan geleneksel cerrahi tedavi ile karşılaştırılamayacak kadar az ve kısa sürelidir. THD uygulanan hasta aynı gün taburcu edilebilir. Girişimden birkaç gün sonra işine dönebilir. Aşağıdaki resimlerde aynı hastanın tedavi öncesi ve sonrası resimleri görülmektedir.
Ameliyat öncesi
THD ameliyatından hemen sonra
THD yöntemi ile hemoroid tedavisinin avantajları;
THD den 2 ay sonra
1-Makat hastalıktan önceki yapısına en yakın hale getirilir. (Oysa diğer girişimlerde bir doku kaybına bağlı anotomik yapıda değişiklik söz konusudur)
2-Keserek yapılan ameliyatlarda olduğu gibi bir açık yara olmadığından büyük abdestle temasına bağlı olarak gelişen iltihap, abse gibi komplikasyon olma ihtimali çok düşüktür.
3-İşlem duyu sinirlerinin olmadığı bölgede yapıldığından ağrı yok denecek kadar azdır.
4-Kesi yapılmadığından girişim sonrası kanama veya hematom olmaz.
5-Kesi olmadığından buna bağlı skatris dokusu gelişmez, makatın esnekliği bozulmaz.
6-Hasta aynı gün taburcu edilip 1-2 gün içinde işine dönebilir.
Bu arada zaman zaman HAL tedavisinden bahsedilmektedir. Karışıklığa sebep olmamak için THD ve HAL girişimlerinin aynı tedavi yöntemi olduğunu belirtmek gerekir. Her ikisi de aynı girişime verilen İngilizce isimlerin kısaltılmış halidir.
THD:Transanal hemorroidal dearterialisation.
HAL:Hemorroidal arter ligasyonu.