Safra Kesesi Nedir ?
Safra kesesi vücudun sağ tarafında karaciğerin hemen altında safra yolları üzerinde yer alan 4 santimetreye 8 santimetre boyutlarında içi boş bir kesedir. Safra kesesinin işlevi karaciğerde üretilen sindirime yardımcı enzimlerin ihtiyaç duyuluncaya kadar depo edilmesi ve ihtiyaç duyulduğunda oniki parmak bağırsağına (duodenum) bu enzimleri salgılayarak sindirime yardımcı olmasıdır. Bu olay yemek yenildiğinde salgılanan kolesistokinin hormonu tarafından safra kesesinin uyarılması sonucu meydana gelir.
Olası Hastalıkları ve Genel Nedenleri;
Safra kesesinin depoladığı safra maddesi içinde bulundurduğu kolesterol nedeni ile çökmeye veya gruplaşarak katılaşmaya yatkın bir maddedir. Bunun yanı sıra bazı durumlarda safra salgısı içinde enfektif patojenler bulundurabilmektedir. Bu iki durumda safra kesesi içinde zamanla çökme ve dolayısıyla taş oluşumuna rastlanılabilmektedir. Bu taşlar safra kesesinin içinde olabilecekleri gibi safra kanallarında da oluşabilmekte ve daha ciddi semptomlar ve yan etkilere neden olabilmektedirler. Bu taşların tedavisi daha çok komplikasyona neden olmaması açısından hemen yapılmalıdır.
Safra Taşı Belirtileri
1-Karın bölgesinin sağında,
-Halk arasında safra kesesi atağı olarak da bilinen yemek sonrası aniden başlayan,
-Vakit geçtikçe kötüleşen ve saatler sürebilen,
-İlaç alınması, kusma, gaz çıkarma gibi yöntemlerle geçmeyen künt ağrılar
2-Ağrı ile başlayan mide bulantısı
3-Kusma
Safra Taşlarının Tanı Yöntemleri
Safra kesesi şüphesi ile hastaneye başvuran hastalar için uzman doktor muayenesi sonrası en güvenilir ve hızlı tanı metodu ultrasonografidir. Bu yöntem ile ultrason adı verilen bir cihazla ses dalgaları kullanılarak vücudun dışından çok kısa bir sürede safra kesesi ve safra yolları görüntülenebilmekte ve içinde oluşmuş olabilen herhangi bir taş tespit edilerek en iyi tedavi yöntemine karar verilmesine olanak sağlamaktadır.
Safra Taşlarının Tedavi Yöntemleri
Safra kesesi içinde oluşmuş genelde 4 mm den büyük taşların safra yollarını tıkama riski bulunduğundan dolayı tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu tür taşların tedavisi dışarıdan taşın kırılması gibi yöntemler ile yapılabilse de semptom vermeye başlamış çoğu hasta için en uygun yöntem safra kesesinin laparoskopik cerrahi bir girişim ile alınmasıdır. Bunun yanı sıra safra yollarını tıkamış olan bir taşın hiçbir kesi, dikiş işlemi yapılmadan endoskopi ile alınması da mümkündür.
Laparoskopik Safra Kesesi Ameliyatı
Safra kesesi karaciğerin hemen altında ve genel olarak birçok damar ve önemli dokunun yakınındadır. Bu nedenle açık ameliyatla alınması büyük bir girişimdir ve birçok riske sahiptir. Hastaların ameliyat sonrası hastanede 7-10 gün yatılı takibinin yapılması ve taburcu olduktan sonra da bazen 1 aydan uzun bir süre istirahat etmeleri gerekmektedir. Bu işlem aynı zamanda vücutta büyük bir yara izi de bırakır. Buna karşıt laparoskopik safra kesesi ameliyatında cerrah karın üzerine yapılacak olan 4 çok ufak kesi ile hastanın safra kesesine laparoskopi denilen ve ucunda kamera olan bir cihazla oluşabilmekte ve minimal yara izi ve doku zararı ile ameliyatı gerçekleştirilebilmektedir.
Kapalı ve açık safra kesesi ameliyatı
Bu ameliyatın riskleri geleneksel ameliyatlara göre çok daha az ciddi ve nadirdir, bunun yanında ciddi bir yara izi bırakmaz ve hastanede 1 gün yatılı takipten sonra hasta taburcu edilir, 1 hafta gibi bir sürede normal yaşantısına dönebilir.
Endoskopik Safra Yolu Taşı Alınması
Safra yollarını tıkamış olan taşların geleneksel tedavileri safra kesesindeki taşlara göre çok daha zordur ve zahmetlidir. Ancak bu taşların endoskopik müdahale ile alınması gibi bir opsiyon vardır. Endoskopik yollarla safra yolları taşı alınması işleminde ağızdan uzun ve ucunda kamera bulunan esnek bir tüp ile girilerek mide ve sonra oniki parmak bağırsağından safra yollarına ulaşılabilmektedir. Bu cihazın yardımı ile safra yollarını tıkayan taşlar bulunarak çıkabilmektedir. Bu işlem sırasında hastaya sedasyon veya anestezi uygulandığı için hasta için çok zahmetsiz ve kolaydır. Bunun yanında bu işlemi olan hastalar çok kısa bir süre içinde gündelik hayatlarına dönebilir. Endoskopi ile safra yollarından taş alma işlemi diğer yöntemlere göre çok daha az risklidir ve ciddi komplikasyonlarına çok nadir rastlanmaktadır, bunun yanı sıra işlem ve iyileşme süreci hasta için çok daha kısa ve zahmetsizdir.