Makat Hastalıklarında Hangi Belirtiler Görülür:

-Kanama

-Ağrı

-Akıntı

-Şişlik

-Kaşıntı

-Tuvalet alışkanlığında değişiklik

-Dolgunluk hissi

-Tenesm

-Büyük abdest tutamama

-Darlık

Gibi belirtiler görülür. Bu belirtileri ayrı ayrı incelemeden önce konuya bakış açımızı genişletecek genel bilgilere bakalım.

   Makatta Şikayetimiz Olunca Ne Yapmalıyız?

Anal bölge hastalıklarını iyi huylu hastalıklar ve kötü huylu hastalıklar adı altında 2 grupta toplayabiliriz. Hemoroid, anal fissür, anal abse, fistül, anal dermetit gibi hastalıklar iyi huylu hastalıklar grubunu oluşturur. Kötü huylu hastalıklar ise anal bölgenin çeşitli kanserleridir. Maalesef bu iki hastalık grubunu kolaylıkla  birbirinden ayıran özellikte belirtiler yoktur. Tam tersine çoğunun belirtileri birbirine benzemektedir. Makatta istatistik olarak en sık rastlanan hastalık hemoroid hastalığıdır ve insanların %50 sinin hayatının bir döneminde hemoroid (basur) yakınması geçirmiş olduğu araştırmalarla tespit edilmiştir. Bu nedenle toplumumuzda makatta şikayet olduğunda basur diye geçiştirilir, utanma ve çekingenlik duygusuyla doktora gidilmez. Ayrıca hastaların doktora başvurmakta gecikmesinin tek sorumlusu hastalar değildir.

Hastanın makatla ilgili mahrem ve özel şikayetlerinin ayrıntılı olarak sorgulanabilmesi ve uygun şekilde muayene edilebilmesi için doktorun  hastanın güvenini kazanması, muayeneye uygun bir ortamın hazırlanması ve hastaya yeterli zamanın ayrılması ile mümkün olabilir. Ülkemizde kamu hastanelerinde bir doktorun günde 100 den fazla hasta baktığı bilinmektedir. Hastaya birkaç dakika ayırabilen bir hekimin bu şartları sağlaması mümkün görülmemektedir. Bu durum hastanın doktora gitmekten çekinmesine, makatta bulunabilen birçok ciddi hastalığın ihmal edilmesi ve tedavide geç kalınmasına sebep olmaktadır. Her ne kadar makat kanserlerine çok sık rastlanmasa da kanser hastalığının tedavisi erken teşhis edilmesiyle mümkündür. Bu nedenle tanıda geç kalınması tedavi fırsatının kaçmasına ve hastanın hayatını kaybetmesi de dahil ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Makatla ilgili bir şikayetimiz olduğunda konunun uzmanına vakit kaybetmeden görünmeli ve muayene olmak konusunda hiç tereddüt etmemeliyiz. Konuyla ilgili uzmanlar için makat muayenesi rutin olarak uyguladıkları son derece olağan bir durumdur. 

 Makat hastalıkları nasıl anlaşılır?

Makattaki belirtilerden hastanın doktora başvurmasını sağlayan en önemli belirtiler makatta kanama ile şiddetli ağrıdır. Oysa makatta dolgunluk hissi, tenesm (tuvaleti yokken varmış gibi hissetme) makatta kaşıntı gibi daha az dikkat çeken belirtiler makat kanserinin belirtileri olabilir.

Anal bölge hastalıklarında görülen belirtiler ve bu belirtilerin özellikleri hastalık konusunda bir ön tanı konmasını sağlayabilir, ancak tedaviye başlanması için bu ön tanının muayene bulguları veya bazı tetkiklerle doğrulanması gereklidir.

Şimdi anal bölgede görülen belirtileri ayrı ayrı inceleyelim

 -Makattan kan gelmesi;

Makattan damla damla şeklinde parlak kırmızı renkte kan gelmesi kanamanın makata yakın yerden geldiğini düşündürür, sıklıkla hemoroid veya anal fissürde görülür. Kanamayla birlikte tuvalet yaparken cam kesiyor gibi ağrı anal fissürü, ağrısız kanama ve ıkınma esnasında makatta küçük baloncuk gibi şişlikler hissedilmesi hemoroid hastalığını düşündürür. Künt bir ağrı ve makatta dolgunluk ile beraber olan kanamalar kanser hastalıklarında görülür. Mide ile oniki parmak barsağı ülseleri gibi üst sindirim kanalından olan kanamalarda kan sindirildiği için rengi kırmızı olmaz erimiş zift gibi simsiyah görünür. Bu kanamalar çoğunlukla ciddi kanamalardır ve acile başvurmayı gerektirir. Ayrıca iltihabi barsak hastalıklarında (Ülseratif kolit, crohn hastalığı) kan büyük abdest ile karışık, bazen iltihaplı gelir.

-Makat ağrısı;

Makat ağrısının karakteri bağlı olduğu hastalığa göre değişik özellikler gösterir. Bu da tanı koymada bize yardımcı olur. Kabızlık sonrası aşırı ıkınma yada ishale bağlı sık tuvalete çıkma sonrası makatta birden gelişen yumuşak şişlikler ve ağrı tromboze hemoroid veya anal hematom hastalığında görülür. Tuvalet yaparken yırtılıyor gibi veya cam kesiyor gibi ağrı olması anal fissür hastalığında görülür. Anal bölge ve çevresinde yavaş yavaş büyüyen etrafı kızarık şişlik, gittikçe şiddetlenen ağrı, ateş, titreme gibi belirtiler perianal abseyi düşündürür. Makat kanserleri sıklıkla ağrısızdır, ancak çok ilerleyince künt bir ağrıya sebep olur.

-Dışkılama alışkanlığındaki değişiklikler;

İltihabi barsak hastalıkları, kalın barsak kanserleri, ciddi emosyonel değişiklikler tuvalet alışkanlıklarında değişikliğe sebep olur. Bazen sayısı artar bazen azalır, ishal, kabızlık veya tamamen tıkanmaya sebep olabilirler.

 -Makatta akıntı;

İltihabi barsak hastalıkları, makat iltihabı, anal fistül, iyi ve kötü huylu tümörler makattan değişik özellikte akıntıya sebep olabilirler.

 -Makatta şişlik;

Tromboze hemoroid, makat absesi, iyi ve kötü huylu tümörler yukarıda tarif edilen şişliklere sebep olur. Ayrıca prolapsus (kalın barsak sarkması) da tuvalette ıkınma esnasında şişliğe sebep olur ve sonra ya kalkınca kendiliğinden içeri çekilir veya ilerlemişse çekilmez, ancak elle içeri itilebilir.

 -Makat kaşıntısı;

Yetersiz temizlik, anal kondilom, mantar  infeksyonları, akıntı, makat kanserleri, dermatit gibi deri hastalıkları, barsak parazitleri stres gibi birçok hastalık makat kaşıntısına sebep olabilir.

-Makatta dolgunluk hissi ;

Nadir görülen bir belirti olmakla beraber sindirim sistemi son kısmına çok yakın yerleşen ur ve kanserlerde görülür.

-Tenesm;

Tenesm gerçekte tuvaleti yokken varmış gibi hissetmektir. Sıklıkla İritable Barsak Sendromu (İBS) denen fonksyonel sindirim sistemi hastalığında görülür. Nadir görülen alt sindirim sistemi kanser ve urlarında da görülebilir.

-Büyük abdest tutamama;

Sinirsel hastalıklar, geçirilmiş anal bölge  ameliyatları, doğum komplikasyonu gibi durumlarda görülebilir.

-Makatta Darlık

Genellikle geçirilmiş ameliyatlarda gelişen komplikasyonlar sonucu anal kanalda daralma görülebilir. Ciddi şekilde tuvalete çıkmakta zorluk yada yapamama şeklindedir. Çok uzun süre ihmal edilmiş kronik anal fissürlerde kısmi darlık görülebilir.

Makat hastalıklarında bu belirtilerden biri veya birkaç tanesi  birlikte görülebilir. Ayrıntılı bir sorgulama ile bir ön tanı belirlenir. Muayene ile makat hastalıklarının büyük bir kısmında tanı konur. Muayene görerek, parmakla muayene ve anoskopla muayene olmak üzere üç aşamada gerçekleştirilir. Özellikle anoskopla muayene mutlaka yapılmalıdır. Tanı konulamayan hastalara daha ileri tetkikler yapılır.

 Not:Makat hastalıklarında görülen yukarıdaki belirtileri sitemizde ayrı başlıklar altında (makat ağrısı neden olur? makat kanaması neden olur? vb) daha geniş ve ayrıntılı olarak anlatılmıştır.