Anal fissür nedir ?
Anal kanal girişinden başlayıp içeri doğru uzanan 1-1,5 cm lik sıyrıktan ülsere kadar değişen derinlikte ağrılı bir yaradır. Şiddetli ağrı yapar. Bazen hasta bu ağrılar nedeniyle tuvaletini yapmaktan kaçınır hale gelir. Hayatı çekilmez hale getirecek kadar ızdırap verir.
Anal fissür neden olur ?
Makatta zaman zaman bazı travmalarla (Kabızlıklıkta hacimli gaita vs.) küçük sıyrıklar oluşur. Bu sıyrıklar çoğunlukla kendiliğinden iyileşir. Makatın kuyruk sokumu tarafında destek dokusu ve kan dolaşımı daha zayıf olduğundan burada oluşan sıyrıkların iyileşmesi daha zordur. Ağrının neden olduğu spazm sebebi ile anal kanal basıncı çok yükselir, basınca bağlı olarak kan dolaşımı iyice bozulur. Bu durum yara iyileşmesini engeller. Ağrı spazma, spazm anal kanal basıncını arttırarak kan dolaşımının bozulmasına bu da iyileşmeyi engelleyip yaranın derinleşmesine sebep olur. Bu kısır döngü ile yara gittikçe kronikleşir, daha derin bir yaraya dönüşür. Ağrı tuvalet esnasında iyice artar, tuvalet sonrası geçme süresi gittikçe daha uzun zaman alır.
Anal fissür nasıl anlaşılır?
-Makat girişinde ağrı; Başlangıçta tuvalet esnasında cam kesiyormuş gibi ağrı hissedilir. Hastalık kronikleşince bu ağrı artar ve tuvalet bittikten sonra saatlerce devam eder.
-Kanama; Tuvalet sonrası bir kaç damla açık kırmızı renkte kan görülebilir.
-Cilt büyümesi; Kronik fissürlerde zamanla makat etrafında fissürün olduğu hizada 0,5-1 cm lik meme şeklinde bir cilt uzantısı gelişir.
Anal fissür nasıl teşhis edilir ?
Makat çatlağı teşhisi muayene ile konur. Diz dirsek pozisyonunda her iki kalça elle açılarak anal kanal derisi biraz gerdirilir ve içeri doğru uzanan yara görülür. Görerek konulan tanı kesindir başka tetkiklere ihtiyaç olmaz.
Anal fissür nasıl tedavi edilir?
Makattaki yaranın iyileşmesi için anal kanal basıncının düşürülerek kan akımının normale dönmesini sağlamak gerekir. Kronikleşmiş yara ciddi ağrıya ve ağrı makat kaslarının spazmına yol açar. Spazm anal kanal basıncını kanın akışını engelleyecek kadar yükseltir. Kan dolaşımının olmadığı yerde yara iyileşmez. Ağrı spazmı, spazm da ağrıyı arttırır. Bu kısır döngünün kırılması için makat kaslarından spazm yapmış olan internal sfinkter kasını gevşetmek gerekir.
Anal fissür tedavisi birbirini sırasıyla takip eden üç yöntemle yapılır;
-Kas gevşetici kremlerle tedavi
-Botulinum enjeksiyonu ile tedavi
-Cerrahi tedavi
Anal fissürün kremlerle tedavisi;
Yüzeyel fissür kabızlık ve hacimli gaita çıkarılırken sıklıkla gelişebilir. sıklıkla 5-6 gün içerisinde kendiliğinden geçebilir. Devam eden fissürlerde kas gevşetici (nitrogliserinli) ve ağrı kesici kremler kullanılır. Kremlerle düzenli gevşeme sağlanamadığından 2-3 haftaya kadar yaklaşık hastaların %40 ında iyileşme sağlanır. Bu süre içerisinde geçmeyen hastalarda makat çatlağı kronikleşir ve kremlerle tedaviye cevap vermez. Kronik fissürlerde botulinum enjeksyonu veya cerrahi tedavi uygulanır.
Anal fissürün botulinum enjeksiyonu ile tedavisi nasıl yapılır?
Kronik fissürde botulinum enjeksiyonu çok ince bir iğne ile spazm yapmış kasa enjekte edilir ve o kasın geçici olarak felç edilmesi sağlanır. Böylece gevşeme ile anal kanal basıncı düşer, kan dolaşımı düzelince yara iyileşir. Bu girişimde felç edilen kas yaklaşık 4 ay sonra tekrar çalışmaya başlar makat yapısında anatomik bozukluk oluşmaz. Bu açıdan bakıldığında kronik anal fissürde botulinum enjeksiyonu tedavisi makat’ın anatomi ve fonksyonel yapısına daha uygun görünmektedir. Botulinum enjeksiyon tedavisinin başarısı %80-90 lar seviyesine kadar çıkmaktadır. Bu konuda daha düşük başarı oranları bildirilmektedir. Ancak biz bu durumun botulinum enjeksyonu uygulamasında tecrübe eksikliği, verilen enjeksiyon dozunun yetersiz oluşu veya soğuk zincirle taşınması gereken son derece dayanıksız bir molekül olan botulinum enjeksiyonu etkinliğinin azalmasına bağlı olabileceğini düşünmekteyiz.
Ayrıca hastalık iyileştikten sonra tekrarlarsa botulinum enjeksiyonu uygulamasını tekrarlamakta bir sakınca bulunmamaktadır.
Anal fissürün cerrahi tedavisi; L.İ.S. Ameliyatı:
Uzun yıllar LİS ameliyatı kronik anal fissür hastalığının tek tedavi seçeneği idi. Ameliyatta spazm yapmış internal sfinkter kası kesilerek gevşeme sağlanır, anal kanal basıncı düşer ve kan dolaşımı normale dönünce fissür iyileşir.
Bu ameliyatta kesilen internal sfinkter kası büyük abdest ve gaz kaçırmayı engelleyen kaslardan bir tanesidir, kesildikten sonra tekrar tamiri mümkün değildir. Nitekim bu ameliyatlardan sonra nadiren de olsa bazı hastalarda özellikle yaş ilerledikçe ishalde sızdırma ve gaz kaçırma şikayetleri görülmektedir. Bu nedenle cerrahi tedaviden önce bir dakikada uygulanabilen ve ameliyattaki komplikasyonların oluşmadığı botulinum enjeksiyon ile tedavi seçeneğinin değerlendirilmesi daha doğru görünmektedir. Avrupa ülkelerinde ameliyat kararı verilmeden önce mutlaka botulinum enjeksiyonu ile tedavi seçeneği önerilmektedir. Botulinum enjeksiyonu insanlarda zehirli ishal yapan bir bakterinin (clostridium botillinum)enjeksiyonu. Bu toxin kasları geçici olarak felç etmektedir, yaklaşık 4 ay sonra kaslar tekrar çalışır. Botulinum enjeksiyonu nörolojik hastalıklarda ve medical estetikte çok sık kullanılmasına rağmen ciddi bir yan etkisi bildirilmemiştir.
Anal fissür tedavisinde toxin enjeksyonu ve cerrahi tedavinin karşılaştırılması;
Ameliyat ile tedavi |
Toxin enjeksiyonu ile tedavi |
|
| Ameliyat riski————- | Var————————————– | Yok |
| Anestezi——————— | Genel,spinal veya lokal———— | Yok |
| Müdahale süresi———- | 15-20 dakika————————– | 1 dakika |
| Müdahale sonrası takip | 1 gün———————————— | Takip gerekmez |
| Makat anatomisinde bozulma | Var,makat kası kesiliyor———- | Kesme işlemi yok |
| Müdahale sonrası kanama | Olabilir,bazen tekrar müdahale gerekir | Yok |
| Müdahale sonrası hematom | Olabilir,bazen tekrar müdahale gerekir | Çok nadir küçük hematom olabilir,müdahale gerekmez |
| Gaz kaçırma,gaita sızdırma | Olabilir,tedavisi yok————— | Olmaz |
| Hastalık nüks ederse—- | Tekrar uygulanamaz————— | Tekrar uygulanabilir |
| Tedavi başarısı———— | %95————————————- | %80-90 |