Basur da hangi tedavi yöntemi tercih edilmelidir?
Hemoroid hastalığı makatta en sık karşılaşılan hastalıktır. Her iki kişiden biri hayatın bir döneminde hemoroid sorunu yaşamaktadır. İnsanların yarısında görülecek kadar sık rastlanan bu hastalığa onlarca çeşit tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Buna rağmen henüz farklı evrelerdeki tüm hastalara uygulanabilecek ideal bir tedavi yöntemi tanımlanmamıştır. Aynı hastalığa farklı doktorlar tarafından farklı tedaviler önerilmektedir. Bu durum hastalar açısından kafa karışıklığı ve tedavide tereddütlere neden olmaktadır. Bunun için anal bölgenin fonksyonel yapısı ve tedavinin esasları ile uygulanacak tedavi yönteminin bunları ne kadar karşıladığı konusunda hastalar bilgilenirse beklentilerine en uygun tedavi yöntemini seçmeleri kolaylaşacaktır.
Hemoroid tedavisi hemoroidin evresine göre farklılıklar gösterir, Buna göre;
1.ci-2.ci evre hemoroidlerde; Beslenme ve tuvalet alışkanlığının düzeltilmesi (kabız kalmama, tuvalette uzun oturmama ve çok ıkınmama vs.) çoğunlukla yeterli olur. İlaç kullanımının faydaları tartışmalıdır. İlaçlar hemoroid memesinin ortadan kalmasını sağlamaz, komplikasyon gelişmişse (tromboz, anal hematom gibi.) şikayetlerin yatışmasına yardımcı olabilir.
2.ci-3.cü evre hemoroidlerde; Komplikasyon gelişmişse ilaç ve tavsiyelerle düzeltilir. Hemoroidin kalıcı tedavisi için girişimsel tedavi yöntemlerinden yararlanılır. Girişimsel tedaviler (Rubber bant-İnfrared fotokoagulasyon-skleroterapi gibi.) için narkoz gerekmez, ayakta 5-10 dakika gibi kısa bir sürede kolay uygulanır. İşlem sonrasında istirahat gerekmez, genellikle sonraki gün hafif şikayetler olsada işe devam edilebilir. Daha kalıcı bir tedavi için genel anestezi altında lazerle tedavi de iyi bir seçenektir.
4.cü evre hemoroidlerde; Lazer hariç yukarda tarif ettiğimiz tedavi yöntemleri yeterli iyileşme sağlamaz. Çok prolabe olmamış erken 4.cü evre hemoroidler THD veya lazer ile genel anastezi altında tedavi edilebilir. Hastaları aynı gün yada 1 gün sonra hastaneden taburcu etmek mümkündür. İlerlemiş 4.cü evre hemoroidlerin tedavisi için Lazer ve THD nin yanında geleneksel cerrahi yöntemlerinden biri önerilir. geleneksel cerrahi ameliyat sonrasında hasta 3 hafta boyunca zahmetli bir iyileşme dönemi geçirir. Cerrahi tedavinin komplikasyon oranı oldukça yüksektir. Bu nedenle basur hastalığı en ileri evreye gelmeden uygun yöntemlerle tedavi edilip ciddi komplikasyondan kaçınılabilir.
Basur hastalığında seçilen ameliyat yöntemi çok önemlidir.
-Makat tuvalet esnasında 4-5 cm çapına kadar genişleme ve sonra büzüşerek gaz ve sıvı kaçırmayacak şekilde kapanma yeteneğine sahiptir. Uygulanacak tedavi yöntemlerinin bu anatomik ve fonksyonel yapıyı bozmaması gerekir. Bilindiği gibi insan dokusuna yapılan cerrahi müdahale ve doku tahribatı yerinde skar (nedbe) dokusu oluşturarak iyileşir. Bu iyileşme dokusu serttir ve esneme özelliği yoktur. Makatta çepeçevre skar dokusu oluşturacak agresif bir cerrahi girişim makatın esneme ve büzüşme fonksyonunu bozar, darlık yada dışkı kaçırmaya sebep olur. Hemoroid hastalarına genç yaşlarda erken evre basur için (1-2 ve 3.cü derece hemoroidlerde) yapılan cerrahi tedavilerde tekrarlama ihtimali daha yüksektir. Tekrar ameliyat veya başka müdahaleler yapmak gerekebilir. Anal fissür, anal fistül, kondilom gibi küçük cerrahi müdahale gerektiren başka hastalıkların gelişmesi durumunda tekrarlanacak cerrahi müdahalelerle makatta geniş skar dokusu ve anatomik deformasyonlar oluşur. Bu skar ve deformasyon dokusu makatta darlık (makatın yeterince genişleyememesi) veya yetmezlik (gaz ve feçes kaçırma) gibi komplikasyonlara sebep olabilir. Şüphesiz ameliyatın gerekli olduğu durumlarda bu girişimleri olmaktan kaçınılmamalıdır, ancak erken yaşlarda ve hemoroid 4.cü evre olmadan geleneksel cerrahi ameliyat tercih edilmemelidir. Ayrıca skar yapan girişimlere alternatif bunu oluşturmayan girişimler varsa bunlar tercih edilmelidir. Örneğin; hemoroid tedavisinde THD (HAL-hemoroidal arter ligasyonu) müdahalesinde hemoroidi besleyen atar damarlar anal kanal içine sokulan bir ultrason probu yardımıyla tespit edilip bağlanmakta herhangi bir kesme dikiş veya doku tahribatı yapılmamaktadır. Buna bir başka örnekte anal fissürde ameliyat yerine botulinum toxin enjeksiyonu uygulanmasıdır. Ameliyatta iç kas kesilir, botulinum toksin uygulamasında ise sadece aşı enjektörü ile kas içine 2 cc ilaç verilir. Hem THD hemde botulinum enjeksiyonu uygulanmasında hastalar ertesi gün işlerine dönebilmekte ve anal kanalda skar dokusuna sebep olmamaktadır. Bu tedavi yöntemlerinin tercih edilmesi yukarıda bahsettiğimiz anal darlık,anal yetmezlik,kanama, hematom, abse gibi komplikasyonlardan kaçınmayı sağlar.
Makat ameliyatlarında ve özellikle hemoroid de doku kaybı ve doku tahribatı yapmayan veya minimum yapan yöntemler tercih edilmelidir. Tabi ki hemoroid de yapılacak müdahale yönteminin belirlenmesinde tek kriter bu değildir. Müdahale sonrası ağrı, kanama, hematom, abse gibi komplikasyon gelişme risklerinin de hesaba katılması gerekir. Bu komplikasyonlar sıklıkla geleneksel cerrahide görülür. Hastalara, yapılacak tedavi yönteminin etkinliği, iyileşme süresi ve tekrarlama ihtimali konusunda bilgi verip beklentilerine en uygun tedavi yöntemini tercih etmeleri sağlanmalıdır.