Kabızlık nedir?
Kabızlık büyük tuvaletin düzenli ve rahat yapılamaması ile kalın barsağın tamamen boşaltılamaması durumudur. Büyük abdest sert, topaklı, az yada çok hacimli olabilir. Her yaşta görülebilir. Şiddeti kişiden kişiye göre değişir, bazı insanlarda kısa süreli olabildiği gibi bazılarında uzun süreli (kronik) olabilir.
Önce kabızlığa neyin sebep olduğunu görelim.
Kabızlık Neden Olur ?
-Lifli gıdalar dediğimiz sebze, meyve, tahıl gibi gıdaların yeterince tüketilmemesi
-Yaşam düzeninin ve beslenme alışkanlığının değişmesi
-Tuvalet ihtiyacı hissedildiğinde bunun giderilmeyip ertelenmesi
-Hareketsiz bir yaşam, egzersiz yapmamak
-Kullandığımız bazı ilaçlar (Antiasitler, sara ilaçları, antipsikotik ilaçlar, Kalsiyum hapları, demir hapları vb.)
-Yeterince sıvı tüketmemek
-Ruhsal durum bozuklukları (aşırı üzüntü, depresyon)
-Gebelik
-Bazı hastalıklar (Diabet, goitre, bazı kas hastalıkları, bazı sinir hastalıkları vb.) kabızlığa sebep olabilir.
Kabızlık Tedavisi
Kabızlık şikayetinin düzelmesi için buna sebep olan faktörlerin göz önünde bulundurulması ve buna göre önlemlerin alınması gereklidir. İlk tercihimiz ilaç kullanmadan alınacak önlemlerle kabızlığın düzeltilmesidir. Aksi takdirde hayat boyu ilaç kullanmamız gerekecektir. Bu durum barsak tembelliğini arttırıp hastayı ilaca bağımlı hale getirir. Bir süre sonra ilaca tolerans gelişir ve ilaç etkisiz hale gelir, tedavi gittikçe zorlaşır. Oysa hastaların büyük bir kısmında alınacak önlemlerle kabızlık şikayeti ilaç kullanmadan düzelmektedir.
Kabızlık için ne yapmalı ?
-Öncelikle yaşam biçimimizi ve beslenme alışkanlıklarımızı değiştirmeliyiz.
-Düzenli egzersiz yapmalıyız (günlük yürüyüş veya koşu)
-Lifli gıda alımını tedricen arttırmalıyız. (sebze, meyve, tahıl)
-Bol su içmeliyiz.
-Düzenli bir tuvalet alışkanlığı edinmeli ve tuvalet ihtiyacı olduğunda ertelememeliyiz.
-Kabızlık başka bir hastalıkta kullandığımız ilaca bağlı ise alternatif ilaçlar için doktorumuzla görüşmeliyiz.
-Ayrıca, yukarıdaki yöntemler yetersiz kaldığında doğal bir tedavi olarak; her yemekten önce 3-5 kaşık buğday kepeği tüketmek tuvaletin daha yumuşak olmasını ve daha kolay çıkmasını sağlayabilir. (Buğday kepeğini yoğurt, ayran veya başka sıvı ile karıştırıp tüketebiliriz). Hiçbir yan etkisi yok ve hayat boyu kullanılabilir.
Aldığımız bu gibi önlemlerle kabızlık düzelmiyorsa mutlaka doktora muayene olmalı ve kabızlığa sebep olabilecek bir hastalık olup olmadığını araştırmalıyız. Çünkü kabızlığa sebep olan çok ciddi hastalıklar vardır (kalın barsak kanseri, ülseratif kolit, crohn hastalığı, hassas barsak sendromu vb). Bunların teşhis edilip tedavileri geç kalmadan yapılmalıdır. Kabızlığa sebep olabilecek bir kalın barsak hastalığı yoksa ve yukarıda ayrıntılı olarak açıklanan önlemlerle kabızlık düzelmiyorsa ilaç tedavisine başlanmalıdır. Bu konuda rastgele bir kabızlık ilacı almak yerine uzman doktorunuzun önereceği yan etkisi en az olan ilaçlar tercih edilmelidir.
Kabızlığın kendisi de bazıları ciddi olan birtakım hastalıkların gelişmesine sebep olabilir.
Kabızlık hangi hastalıklara sebep olur?
-Hemoroid (basur)
-Anal fissür (makat çatlağı)
-Rectal prolapsus (makat sarkması)
-Dışkıda taşlaşma sonucu abdest yapamama
-Anal yetmezlik (tuvalet tutamama)
Sonuç olarak kabızlık kendi yanlış alışkanlıklarımıza bağlı olabileceği gibi kullandığımız ilaçlara veya ciddi hastalıklara bağlı olabilir, bu nedenle kendi aldığımız önlemlerle düzelmeyen durumlarda mutlaka muayene olmalı, geç kalmadan arkasında hastalık varsa ortaya çıkarılmalıdır (barsak kanseri, ülseratif kolit, crohn hastalığı vb.). Aksi takdirde hastalığın tedavisinde geç kalınabilir veya kabızlığa bağlı olarak gelişen hastalıklardan birisinin oluşmasına sebep olabiliriz.
Gebelikte kabızlık;
Hamilelikte kabızlık çok sık karşılaşılan bir durumdur, çünkü gebelikte çok salgılanan progesteron hormonunun kas gevşetici etkisi vardır. Barsak içeriği barsak kaslarının peristaltik kasılması ile ilerletilir. Progesteron hormonu bu kasların hareketliliğini azaltarak barsak muhtevasının geçişini yavaşlatır, sıvı emilimi artar, buna bağlı olarak dışkı iyice sertleşir. Yukarıda tarif ettiğimiz önlemler ve buğday kepeği tüketimi çoğu zaman hamilelikte kabızlığın önlenmesine yardımcı olur. Gerekirse doktor tarafından barsakta emilmeyen ve bebeğe zarar vermeyen ilaçlar kullanılabilir.